Tuesday, July 24, 2007

Η ιστορία των μαθηματικών. Richard Mankiewicz!

Πως εξελίχθηκαν τα μαθηματικά διαμέσου των αιώνων? Πως συνδέονται με τα μαθηματικά οι κατακτήσεις και οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μας? Πως διαμόρφωσαν οι μαθηματικές ανακαλύψεις την αντίληψή μας για το σύμπαν? Ο Ρίτσαρντ Μάνκιεβιτς αφηγείται την πορεία της σημαντικής αυτής πνευματικής δραστηριότητας μέσα στο πέρασμα του χρόνου και των πολιτισμών. Δείχνει έτσι ότι τα μαθηματικά δεν είναι μόνο το αντικείμενο μίας μικρής ελίτ φιλοσόφων, θεολόγων και επιστημόνων, αλλά διαπερνούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα. Το προαιώνιο δέος για τις κινήσεις των ουράνιων σωμάτων, τα μυστηριώδη "ημερολογιακά ραβδιά" των προϊστορικών λαών, οι χάρτες που χρησιμοποιήθηκαν στο εμπόριο, τις εξερευνήσεις και τους πολέμους, οι καινοτομίες στην τεχνολογία και τις εικαστικές τέχνες - όλα μαρτυρούν την παρουσία των μαθηματικών στην καρδιά της ιστορίας. Η διαδρομή αυτή της αέναα εξελισσόμενης επιστήμης σημαδεύεται από έναν θησαυρό εικόνων, που φιλοξενείται υποδειγματικά σ'αυτή την έκδοση: από τα πλούσια διακοσμημένα μεσαιωνικά χειρόγραφα μέχρι την ανατρεπτική τέχνη του Νταλί και του Ντυσάν, από την αυστηρή ομορφιά των βαβυλωνιακών πήλινων πινακίδων μέχρι τη ρευστή πολυπλοκότητα των εικόνων του υπολογιστή. Ο εικαστικός πλούτος συνοδεύεται από ένα ιδιαίτερα κατανοητό κείμενο, που ξεκινάει από τα επιτεύγματα των αρχαίων λαών (από τους Βαβυλώνιους και τους Έλληνες μέχρι τους Άραβες και από τους Κινέζους και τους Ινδούς μέχρι τους Μάγια) για να φτάσει ως την επιστημονική και την ψηφιακή επανάσταση. Στην πορεία δίνει το πορτρέτο μεγάλων μορφών όπως ο Πτολεμαίος, ο Ομάρ Χαγιάμ ή ο Κοπέρνικος, αλλά και λιγότερο γνωστών μαθηματικών όπως ο Καρντάνο, ο Άμπελ ή ο Νας. Η ιστορία των μαθηματικών είναι έτσι ένα αριστουργηματικό αμάλγαμα ιστορίας, βιογραφίας και εκλαϊκευμένης επιστήμης, που φωτίζει έναν απροσδόκητα προσιτό και συναρπαστικό κόσμο.
(Πρόκειται για το ομώνυμο βιβλίο)

Monday, July 23, 2007

Φιλέλλην. 1912. Καβάφης.

Την χάραξη φρόντισε τεχνικά να γίνει,
Έκφραση σοβαρή και μεγαλοπρεπής.
Το διάδημα καλλίτερα μάλλον στενό
εκείνα τα φαρδιά των Πάρθων δεν με αρέσουν.
Η επιγραφή, ως σύνηθες, ελληνικά
οχ' υπερβολική, όχι πομπώδης -
μην τα παρεξηγήσει ο ανθύπατος
που όλο σκαλίζει και μηνά στην Ρώμη -
αλλ' όμως βέβαια τιμητική.
Κάτι πολύ εκλεκτό απ΄το άλλο μέρος
κανένας δισκοβόλος έφηβος ωραίος.
Προ πάντων σε συστήνω να κοιτάξεις
(Σιθάσπη, προς θεού, να μη λησμονηθεί)
μετά το Βασιλεύς και το Σωτήρ,
να χαραχθεί με γράμματα κομψά, Φιλλέλην.
Και τώρα μη με αρχίζεις ευφυολογίες,
τα "Που οι Έλληνες;" και "Που τα Ελληνικά
πίσω απ'τον Ζάγρο εδώ, από τα Φράατα πέρα".
Τόσοι και τόσοι βαρβαρότεροί μας άλλοι
αφού το γράφουν, θα το γράψουμε κι εμείς.
Και τέλος μη ξεχνάς που ενίοτε
μας έρχονται από τη Συρία σοφισταί,
και στιχοπλόκοι κι άλλοι ματαιόσπουδοι.
Ώστε ανελλήνιστοι δεν είμεθα, θαρρώ.