Thursday, January 30, 2014

Έγκλημα και Τιμωρία, Εσωθέατρο

Το Σημείωμα του Σκηνοθέτη

Έτσι εξηγείται μάλλον η πρωτοφανής κοσμοσυρροή που σημειώθηκε στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά, όταν ο Αλέκος Αλεξανδράκης πρωτόπαιξε στη δεκαετία του ’60 τον Ρασκόλνικωφ. Όλοι όσοι τρόμαζαν χρόνια και χρόνια στην ιδέα να καθίσουν να διαβάσουν οχτακόσιες σελίδες, πήγαν να μάθουν μέσα σε δυο ωρίτσες, τι στην ευχή ήθελε να τους πει αυτός ο Ντοστογιέφσκι. Είχαν περάσει εκατό χρόνια κι όμως, «αυτός ο Ντοστογιέφσκι» εξακολουθούσε –κι εξακολουθεί- να λέει πάρα πολλά. Γιατί μπορεί να άλλαξαν οι παραγωγικές σχέσεις, οι κοινωνικές συνθήκες, η κουλτούρα και η συμπεριφορά των ανθρώπων, μπορεί να προχώρησε η επιστήμη, να υποχώρησε η ανθρωπιά, να μετατοπίστηκαν πολλές φορές τα εθνικά σύνορα, να συγκεντρώθηκε ο πλούτος σε ακόμα λιγότερα χέρια, να μεγάλωσε η οικονομική ανισότητα και να επετεύχθη επιτέλους η απόλυτη ισότητα όλων μας στη μοναξιά αφότου πιάσαμε από ένα τηλεκοντρόλ  ο καθένας, αλλά…

Αλλά ο φόβος του θανάτου δεν ξεπεράστηκε. Εξακολουθεί να μας παρακινεί στο καλύτερο και στο χειρότερο. Να μας εμπνέει για να δημιουργήσουμε και ν’ αφήσουμε το χνάρι μας πάνω στη γη ή να μείνουμε αδρανείς μια που «όλα είναι μάταια». Να υποταχθούμε στη μοίρα μας ή να επιχειρήσουμε να την αλλάξουμε. Να αποδεχτούμε το ρόλο του θνητού που όσο ζει, κάποιος άλλος ρυθμίζει τα βήματά του ή να τολμήσουμε να γίνουμε θεοί, αποκτώντας δικαίωμα ζωής και θανάτου πάνω στους άλλους. Ο Κάιν και ο Άβελ. Ο Οιδίπους και  Λάιος. Ο δικτάτορας και o τυραννοκτόνος. Το στρατόπεδο Γκουαντανάμο και οι «τρομοκράτες». Ο Τζέκυλ και o Χάιντ. Ποιος είναι ο εγκληματίας και ποιος ο τιμωρός;

Σε μια εποχή που το θέατρο ξεχνά όλο και περισσότερο την καταγωγή του και την παιδευτική του αποστολή, προσχωρώντας στην ευτέλεια και τη συσκότιση, το ΕσωΘέατρο τολμά να θέτει ερωτήματα. Ελπίζω να βοήθησα να αναδυθεί όχι η απάντηση, αλλά η επιθυμία για την αναζήτησή της.

Γιάννης Καλατζόπουλος

Οι παραστάσεις

Το ΕσωΘέατρο μεταφέρει στο σανίδι το πασίγνωστο κλασσικό μυθιστόρημα «Έγκλημα και Τιμωρία» του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι. Ο συγγραφέας με ματιά διεισδυτική και πένα πυρφόρα, ορθοτομεί ψυχικά τους ανθρώπους της εποχής του·  ανθρώπους ικανούς για το καλύτερο μα... και για το χειρότερο.

Αγία Πετρούπολη, σωτήριον έτος 1866. Ένα διπλό φονικό διαπράττεται. Θύματα: μια γριά τοκογλύφος και η ανυπεράσπιστη αδερφή της. Δράστης: ο Ρασκόλνικωφ, ένας πρώην φοιτητής, που διακατέχεται από την ιδεοληψία ότι είναι «υπεράνθρωπος» και ότι δικαιούται να εγκληματήσει για το καλό της ανθρωπότητας… Η δράση φέρνει αντίδραση και το έγκλημα επισύρει τιμωρία. Ποια θα είναι τιμωρία του; Από πού θα προέλθει; Από το νόμο, με εκφραστή τον ανακριτή Πορφύρη  που υποπτεύεται τον ένοχο εξαρχής και τον κυκλώνει με δεξιοτεχνία ήρεμου γηραιού αιλουροειδούς;… ή από τη συνείδησή του, που θα τον καταβάλει όψιμα, μετά τη συνάντησή του με την πόρνη Σόνια, μια αγία αμαρτωλή; Η ομολογία του δράστη θα είναι αυτόβουλη· το αίτημα του παντεπόπτη οφθαλμού για δικαιοσύνη εκπληρώνεται κι επέρχεται η κάθαρση.

    Η διασκευή είναι του Τάσου Προύσαλη.
    Tην σκηνοθεσία και τους φωτισμούς υπογράφει ο Γιάννης Καλατζόπουλος,
    ενώ το σκηνικό και τα κοστούμια εποχής  έχει σχεδιάσει ο Κοσμάς Πανωρίδης.
    Η ζωγραφική εκτέλεση είναι του Στράτου Σαραντίδη.
    Η μουσική επιμέλεια είναι της Ναταλίας Τζήμα και
    η μίξη ήχων του Χριστόφορου Καρρά.
    Χρέη βοηθού σκηνοθέτη εκτέλεσε η Χρύσα Διαμαντάκη ενώ
    το φροντιστήριο επιμελήθηκε η Κρυσταλία Ιωαννίδου.

Η παράσταση «Έγκλημα και Τιμωρία» γνώρισε μεγάλη επιτυχία με σημαντική ζήτηση από το θεατρόφιλο κοινό. Έτσι παρουσιάστηκε για δύο συνεχόμενες θεατρικές περιόδους, αυτές του 2006-2007 και του 2007-2008, με διαφοροποιημένα σχήματα θιάσου.